Sabun, günlük hayatımızın önemli bir temizlik ürünüdür. Asit ile bazın tepkimesi sonucu oluşur ve içerisinde bulunan yağ asitleri değişkenlik gösterir. Bu değişiklik, sabunun yararları ve zararları üzerinde etkili olabilir. Sabun yapımı dikkat gerektiren bir iştir. Doğru hesaplama yapılmadığında, yani yağ asitleri ve bazlar oranı tutturulmadığında, sabunlaşma tam olarak gerçekleşmez ve bu durumda cildi tahriş edebilecek bazlar kalabilir.

Günümüzde çok sayıda sabun türü üretilmektedir, ancak her sabun güvenle kullanılamayabilir. Kimyasal maddelerin piyasaya sürülmesi, sabun üretimini ve içeriğini de etkilemiştir. Kimyasal madde içermeyen sabunlar, hem cilt hem de saçlar için daha faydalıdır. Arap sabunu, bıttım sabunu gibi doğal sabunlar tercih edilirse, sağlık açısından daha güvenli bir kullanım sağlanır. Sabun alırken dikkatli olmalı ve sabunu iyi tanıyan bireylerin önerilerine başvurulmalıdır.

Sabun sadece temizlik aracı olarak değil, aynı zamanda tedavi amaçlı da kullanılır. Bulaşıcı hastalıklara karşı dezenfekte edici özellikleri vardır. Eski medeniyetler, sabunu hayvan yağlarından elde ederek deri hastalıklarının tedavisinde kullanmışlardır. Sabunun daha iyi anlaşılabilmesi için tarihçesini, yapılışını ve çeşitlerini detaylı şekilde inceleyeceğiz.

Sabun sadece günümüzde üretilmemiştir. Eski çağlardaki farklı medeniyetler, çeşitli amaçlarla ve temizlik için sabunu üretmişlerdir. Sabun ortaya çıkmadan önce kül ve kil, geleneksel olarak temizlik amacıyla kullanılmıştır. M.Ö. üretilmeye başlayan sabun, Ortaçağ'a kadar yayılmış ve ticarette, alışverişte değişim aracı olarak kullanılmıştır. Eski medeniyetlerde sabun, temizlik aracı olmanın ötesinde ilaç olarak da kullanılmıştır.

Sabun, eski dönemlerde bile kadınların güzellik malzemesi olarak kabul edilirdi ve bu nedenle revaçtaydı. Osmanlı kültüründe de sabun üretimine büyük önem verilirdi. Çiçek sabunu, hünkar sabunu, misk sabunu, paşa sabunu ve kokulu sabun gibi çeşitler, sabuna verilen önemi göstermektedir. Osmanlı döneminde, özellikle yükselme dönemi sırasında sabun önemli bir yere sahipti ve padişahlar da sabun üretimine önem verirdi.

Sabunlar, doğada bulunan bitkisel veya hayvansal yağların, yani yağ asitlerinin tuzlarından üretilir. Tarihe baktığımızda, sabun üretimi yağlı asitler ve soda küllerinin veya potasyum tuzlarının reaksiyonu sonucunda gerçekleşmiştir.

Peki, evde sabun üretmek mümkün müdür? Bu işin erbabı olan her türlü kişi, uygun imkanlarla evde kendi sabununu yapabilir. Örneğin, evde artık olan kuyruk yağı, iç yağı ve çeşitli yağların karışımları sonucu sabun üretimi yapılabilir. Öncelikle yağ kaynatılır ve süzülür. Belirli bir dereceye kadar, yaklaşık 40-50 dereceye kadar soğutulur. Kostik soda, yağ ile su karıştırılır ve kaynatılır. Yaklaşık olarak 25 dereceye kadar soğutulunca, diğer kaynatılmış yağlarla birlikte karıştırılır ve kalıplara dökülüp sabun elde edilir.

Her ne kadar sabun çeşitleri çok olsa da, genel olarak kabul edilen katı ve sıkı sabundur. Sabunun değişik türleri vardır. Örneğin, kokulu sabun, boyalı sabun, sıvı sabun, renkli sabun gibi çeşitler mevcuttur. Eski dönemlerden beri katı sabunun var olduğu bilinmektedir ve çeşitli amaçlar için kullanılmıştır. Hem çamaşırlar için hem de banyo yapmak için üretilmiş birçok sabun çeşidi mevcuttur.

Son yıllarda özellikle sıvı sabun üretimi rağbet görmektedir. Sıvı el sabunu, el temizliği için kullanılması daha rahat bir seçenektir. Sabunun çeşitli olması, kullanıcılarını tatmin etmiştir. Günümüzde önemli sabun türleri arasında, Faks sabunu, Duru sabunu ve Dove sabunu bulunur.

Ancak, özellikle saç dökülmesine ve saç bakımı için tercih edilen doğal sabunlardan olan Arap ve bıttım sabunu artık çok fazla tüketilmektedir ve marketlerin ve bakkalların raflarında görülmektedir. Bu tür sabunların işlenmemiş halini kullanmak daha faydalıdır, çünkü içine karıştırılmış kimyasal maddeler yüzünden etkisini kaybetmektedir. Aktarlardan bu tür sabunları bulmak mümkündür.